Powrót

Lubniewice(Königswalde)

Lubniewice położone są na terenie ukształtowanym przez ostatni lodowiec, po którym pozostały w tym miejscu rynny jeziorne. Na niewielkim obszarze między jeziorami Lubiąż (Lubniewickim) na północy i Krajnik na południu założono osadę, która już w średniowieczu określana była nazwą "oppidum". Lubniewice leżą na trasie z Gorzowa do Sulęcina, na południowo-wschodnim skraju zwartego kompleksu leśnego Pojezierza Lubuskiego. Historyczna zabudowa miasta skoncentrowana jest wzdłuż dwóch równoległych ulic, przebiegających na osi SW-NE. W jej północno-wschodniej części, na południowym brzegu jeziora Lubiąż znajduje się założenie pałacowo-parkowe. Budowla tzw. "Starego Zamku" usytuowana zastała wzdłuż ulicy, na wyniesieniu, otoczonym od ulicy kamiennym murem. Teren na północ od budynku do linii brzegowej jeziora zajmuje park krajobrazowy, który założono w początku XIX wieku na łagodnym stoku opadającym do jeziora. Na rzeczce Lubnia, łączącej jeziora Lubiąż i Krajnik, a płynącej przez park, istniał kamienny mostek, z którego do dziś zachowały się jedynie przęsła na obu brzegach. Lubniewice od wczesnego średniowiecza zasiedlone przez ludność słowiańską, wchodziły w skład kasztelani międzyrzeckiej. Pierwsza wzmianka o "Lubnewiz" pojawiła się w 1287 roku w dokumencie księcia Przemysława II. Po przejęciu kasztelanii przez Brandenburczyków w 1296 roku weszła w skład Ziemi Torzymskiej. Z czasem wykształciła się niemiecko-języczna nazwa, określająca to miejsce jako "królewski las" - Königswalde. W 1336 roku miasteczko stanowiło uposażenie wójta Ośna - Jana de Sunnewald, a następnie od 1352 roku kolejnego - Henslina von Waldow. Odtąd przez sześć wieków, aż po rok 1945 Lubniewice pozostawały w posiadaniu rodu von Waldow, których włości obejmowały całą północno-wschodnią część ziemi torzymskiej. Od końca XVII wieku do 1738 roku majątek lubniewicki oddany był w dzierżawę, najpierw arianinowi Achacemu Taszyckiemu, a następnie spokrewnionemu z von Waldowami baronowi Fryderykowi von Schmettau. Rodzina von Waldow w 1772 roku sprzedała swoje ziemie w dolinie Warty wraz z Rudnicą i częścią Kołczyna von Reitzensteinom. W 1795 roku Ernestina von Waldow poślubiła Carla Ernesta von Reitzenstein. Ich dzieci od ok. 1820 roku używali nazwiska von Waldow und Reitzenstein, mieszkając w Lubniewicach do 1945 roku Już w XIV wieku w Lubniewicach istniał zamek, wymieniany jako siedziba właściciela miasta - rodziny von Waldow. XVI-wieczne źródła mówią o dwóch dworach: "Czerwonym" i "Białym". Tzw. "Stary Zamek" powstał w 1812 roku na miejscu "Czerwonego Dworu" i nosił cechy stylu klasycystycznego. Założycielem rezydencji oraz przylegającego parku był Adolf Friedrich IV von Waldow. W XIX wieku pałac należał do przedstawicieli połączonych rodzin von Waldow i von Reitzenstein. Karl Friedrich Ernst Edward von Waldow und Reitzenstein przekształcił w 1865 roku majątek w ordynację (majorat). Jego następca, po częściowych zniszczeniach z 1846 roku, rozbudował klasycystyczny pałac w 2. poł. XIX wieku o nową wschodnią część, dodając reprezentacyjną, monumentalną fasadę, w której odtąd mieściło się główne wejście do budynku. ,,Stary Zamek" jest budowlą posadowioną na kamienno-ceglanych fundamentach, o ścianach ceglanych, założoną na planie wydłużonego prostokąta, nakrytą dachem naczółkowym. Elewacje długie: północna i południowa są symetryczne, dziewięcioosiowe, z trójosiowym pseudo ryzalitem w centrum, w którym od strony parku umieszczono wejście do sali balowej. W trzyosiowej elewacji południowo-zachodniej znajduje się wejście gospodarcze. Brama wjazdowa od wschodu prowadzi do głównego wejścia, które umieszczono w dobudowanym klasycyzującym szczycie. Jego pięcioosiowa fasada jest wyróżniona płytkim, trzykondygnacyjnym ryzalitem, poprzedzonym kolumnowym gankiem, zwieńczonym konchą balkonową na drugiej kondygnacji. Ściany boczne ryzalitu na parterze, z ośmiopolowymi oknami są boniowane, natomiast na dwóch wyższych kondygnacjach zdobią pary pilastrów kolumnowych, otaczających otwory okienne. Wnętrze pałacu rozplanowano w układzie dwutraktowym z dwiema klatkami schodowymi w narożnikach północno-wschodnim i południowo-zachodnim. Pomieszczenia reprezentacyjne znajdują się od strony parku. Po roku 1945 budynek pełnił rolę szkoły, a następnie ośrodka wypoczynkowo-rekreacyjne-go, którego adaptacja w latach 60. XX wieku spowodowała wprowadzenie licznych zmian wewnątrz budynku: m.in. wydzielenie nowych pomieszczeń sypialnych i wytyczenie nowego korytarza na osi długiej. W wyniku tych prac pałac zatracił część swoich pierwotnych cech. Przez wiele lat pozostawał w dzierżawie, nieużytkowany i nieremontowany, stopniowo niszczał. Nowy właściciel - "Centrum Zamek" rozpoczął remont, który objął wymianę pokrycia dachowego i remont części elewacji. Obecnie prace remontowe są wstrzymane.

Pokaż widok na większej mapie