Powrót

Pszczew(Betsche)

Dwór usytuowany jest przy drodze Pszczew - Międzychód, w kierunku południowo-zachodnim, poza pierwotnym układem miejskim Pszczewa. Budynek zamyka rozległy dziedziniec znajdujący się w centrum założenia folwarcznego. Za dworem, w kierunku zachodnim rozciąga się park krajobrazówy, w którego granicach znajduje się wczesnośredniowieczne grodzisko. Do dworu prowadzi dojazd przez wysadzaną lipami ulicę Zamkową. Miejscowość Pszczew wykształciła się z wczesnośredniowiecznej osady, położonej na przesmyku pomiędzy nieistniejącym obecnie jeziorem Mielno i jeziorem Miejskim. Ślady wcześniejszego osadnictwa zachowały się w postaci licznych stanowisk archeologicznych, z których najciekawsze to dwa grodziska: w okolicach jeziora Miejskiego, przy plebani oraz znajdujące się w parku dworskim. Pszczew od początku należał do biskupów poznańskich. Wkrótce po nadaniu miastu prawa magdeburskiego w 1400 roku przez biskupa Andrzeja z Bnina Opalińskiego, w XV wieku powołano archidiakonat pszczewski, co stało się bezpośrednią przyczyną założenia na południowy zachód folwarku biskupiego. W 1597 r. wydano przywilej biskupi zezwalający na budowę przedmieścia łączącego zabudowania folwarku z organizmem miejskim. Dokonywane wizytacje biskupie dostarczają informacji o dworze biskupim, jego wyposażeniu i stanie zachowania oraz o wszystkich budynkach gospodarczych w jego otoczeniu. Opisano w nich dwór jako budowlę parterową w konstrukcji szachulcowej lecz o ukształtowaniu właściwym dla swej reprezentacyjnej funkcji. Dwór stał pomiędzy dziedzińcem i parkiem-ogrodem, podobnie jak dwór istniejący obecnie. W 1795 roku Państwo Pruskie przekazało skonfiskowany majątek w darowiźnie księciu Hohenlche-Jugelfingen, który wkrótce sprzedał folwark baronowi Hiller Gartringen. Jego nazwisko, do 1945 roku stało się nazwą majątku. W latach 1859-1945 dwór był własnością rodziny Zu Dohna. Następnie od 1949 do 1990 roku stał się siedzibą PGR, aby po jego likwidacji ostatecznie stać się własnością prywatną. Obecny dwór wzniesiono w stylu neoklasycystycznym w połowie XIX wieku na miejscu poprzedniego. Autor projektu dworu pozostaje nieznany. Budynek posadowiony jest na rzucie wydłużonego prostokąta, z nieregularnym układem wnętrza, bez wyraźnie wyznaczonych traktów. Wejście do budynku umieszczone na osi centralnej prowadzi do hollu ze schodami na piętro. Podpiwniczony i parterowy z użytkowym poddaszem dwór nakryty jest dachem dwuspadowym z trzyosiowymi facjatami od dziedzińca i parku. Od strony parku na osi centralnej umieszczono balkon wsparty na czterech kolumnach toskańskich. Główna elewacja - wschodnia jest dziewięcioosiowa, symetryczna, z wejściem na osi środkowej. Oszczędny detal architektoniczny utrzymany jest w stylistyce neoklasycystycznej: z boniowaniem w części środkowej i o narożach ujętych przez lizeny a w facjacie przez pilastry doryckie, a portal drzwiowy wieńczą akroteriony. Wystrój wnętrza nie zachował się, jedyną pozostałością po oryginalnym wyposażeniu są drewniane schody na piętro. Po 1945 roku w budynku dworu dokonano wielu zmian, m.in. w roku 1954 przebudowano wnętrze, wydzielając cienkimi ściankami na parterze część administracyjną i kilka mieszkań pracowniczych na piętrze. Zmieniono otoczenie dworu, burząc balustradę przy podjeździe i dewastując klomb pośrodku dziedzińca, na którym, według widokówki z okresu międzywojennego, stał posąg.

Pokaż widok na większej mapie