Powrót

Wyszanowo(Wischen)

W północno-zachodniej części wsi znajduje się dwór z XIX wieku, a przy nim niewielki ogród ozdobny z pierwszej połowy XIX wieku. W czasie okupacji w Wyszanowie był obóz dla jeńców wojennych. W XVI wieku dla lepszego zagospodarowania i aktywizacji wsi cystersi paradyscy sprowadzają kolonistów niemieckich, rzemieślników , rolników. Chłopom we wiosce nadają nowe prawa, tzw. niemieckie Mianują sołtysem Niemca. Dawny, powszechnie stosowany odrobek zamieniają na czynsz liczony w pieniądzach i zbożu. Nowa organizacja pracy na wsi sprzyja dalszej kolonizacji przez Niemców. W krótkim czasie koloniści niemieccy zdominowali i wyparli ludność rdzennie polską z Wyszanowa. W XVII wieku Wyszanowo, wieś leżąca w granicach państwa Polskiego była już tylko zamieszkała przez ludność niemiecką. Wzmiankują o tym źródła historyczne, zarówno niemieckie jak i polskie. W tej niemieckiej dominacji wieś dotrwała aż do drugiego rozbioru Polski w 1793 roku. W 1796 roku dobra paradyskie przejął rząd pruski. Nastąpiła tzw. sekula-ryzacja ich dóbr. Część ziemi w Wyszanowie, którą dotąd dzierżawilichłopi, rząd pruski sprzedał na dogodnych warunkach, a z części ziemi powstał folwark, który obejmował około 500 ha ziemi ornej. W 1803 roku jako dzierżawca majątku wyszanowskiego występował niejaki Fuss, który był członkiem Międzyrzeckiego Towarzystwa Ekonomicznego. W XIX i XX wieku mieszkańcy Wyszanowa jako poddani króla pruskiego Fryderyka i później Wilhelma zostali zobowiązani do służby wojskowej i brali udział w wojnach jakie Prusy prowadziły w 1864 roku, w 1866 roku, w 1870 i 71 roku oraz w latach 1914 -18. Wielu mieszkańców Wyszanowa poległo. Po zakończeniu I wojny światowej mieszkańcy Wyszanowa pośrodku wsi wznieśli poległym pomnik, który został zniszczony w 1945 roku przez żołnierzy radzieckich. Po rozpętaniu lI wojny światowej 1939 roku przez Hitlera, z każdej rodziny w Wyszanowie dorośli mężczyźni zostali wcieleni do wojska i brali udział w wielu kampaniach wojennych prowadzonych przez Niemcy hitlerowskie. I znowu wielu z nich zginęło. Najwięcej poległo w Rosji. Aby uzupełnić w wiosce niedobór rąk do pracy skierowano na przymusowe roboty 12 jeńców francuskich i 3 Polaków, którzy przebywali do końca wojny. Folwark zlokalizowano w północno-zachodniej części wsi. Zlokalizowany jest tutaj dwór z XIX wieku, a przy nim niewielki ogród ozdobny z pierwszej połowy XIX wieku. W czasie okupacji w Wyszanowie był obóz dla jeńców wojennych. Wieś położona w urozmaiconym terenie leży na obszarze krajobrazu chronionego, na północ od niej znajduje się punkt widokowy. Właściciel mieszkał w okazałym budynku, podobnym do dworu. Ostatni właściciel nazywał się Ferster(Forster). W Wyszanowie do 1945 roku mieszkały rodziny m.in. Geislerów, Zeidlerów, Keiserów, Grzybów, Molików, Meyerów, Gieringów, Preussów, Frochlicków, Andersów, Lobe, Hauslerów, Feurichów, Schulzów, Ulbrichów Sperlingów. Dzisiaj mieszkają w różnych miejscowościach Niemiec. (na podst. Gazety Wysiedlonych z 1996-99 Heimataruss).

Pokaż widok na większej mapie