Powrót

Żelechów(Selchow)

Żelechów leży 5 km na wschód od Łagowa, przy bocznej drodze z Ługowa do wsi Buczę. Pałac wraz z folwarkiem położony jest w południowo-wschodniej części wsi, założonej na planie owalnicowym. Całość założenia składała się z trzech głównych podzespołów: rezydencjonalnego, gospodarczego i kolonii mieszkalnej. Najbardziej reprezentacyjny był oczywiście kompleks złożony z parku i usytuowanego w jego północno-wschodnim narożniku pałacu. Obecnie budynek jest nieużytkowany. Żelechów, powstały najpewniej w XIII wieku, w 1421 roku został nadany joanitom z komandorii łagowskiej. Od 1510 roku dobra żelechowskie były w lennym posiadaniu Hansa Horna. W XVI wieku majątek uległ podziałowi, a ówczesne przekazy źródłowe informują o trzech posiadłościach rycerskich w Żelechowie. W XVIII wieku były one już scalone i znajdowały się w rękach rodziny Zabeltniss, a następnie rodziny Rissman, która przebywała tutaj od 1841 do 1945 roku. Obecny pałac pochodzi z 2. poł. XIX wieku i wzniesiony został zapewne staraniem Carla Rissmana, w dwóch rozdzielonych krótkim okresem fazach. Za jego sprawą powstały także nowe obiekty gospodarcze, park krajobrazowy i ogród owocowo-warzywny oraz położona w pobliżu kościoła kolonia mieszkalna pracowników folwarku. Z analizy architektury wynika, że starsza część pierwotnie prosta w formie, uległa przebudowie pod koniec stulecia, kiedy obiekt powiększono o nowy neorenesansowy segment. Złożony plan pałacu składa się obecnie z dwóch połączonych krótszymi bokami prostokątów. Do dłuższych boków obu części przylegają różnej wielkości czworoboczne ryzality. Rozczłonkowana bryła obiektu składa się z kilku różnej wielkości segmentów - parterowych i piętrowych, nakrytych dachami dwu- i wielospadowymi. Starsza część jest parterowi z użytkowym poddaszem, nowsza - w niektórych segmentach parterowa, w innych piętrowa. Na styku dwóch ustawionych prostopadle części pałacu, występuje wtopiona w bryłę: czworoboczna wieżyczka, nakryta kopułą. Nie wychodzi ona ponad połacie dachu. Elementami zespalającymi stylowo całość są głębokie boniowania narożników oraz uformowane wolutowo szczyty elewacji, ryzalitów i wystawek. Zróżnicowane są natomiast otwory okienne i drzwiowe - jedne prostokątne w płaskich obramieniach z nadprożami w postaci odcinków profilowanego gzymsu, inne zamknięte półkoliście bądź łukiem odcinkowym, z kluczem. Pomieszczenie z tarasem przy starszej części budowli ma wejście flankowane kolumnami. Fasadę w detalu architektonicznym kształtowaną podobnie do innych elewacji, wyróżnia wysokość (dwie pełne kondygnacje) oraz przesunięty z osi okazały ryzalit z tarasem. Wnętrze pałacu w Żelechowie nie zachowało do dzisiaj wielu istotnych elementów dawnego wyposażenia i wystroju. Z informacji starszych mieszkańców można wnioskować, że dawniej istniały w nim dębowe stropy oraz wystawne piece i duże kominki. Po wojnie - w latach 50. XX wieku - pałac odrestaurowano. Majątek należał wówczas do PNZ a następnie do PGR Łagów. Brak jest informacji na temat prac przeprowadzonych przez kolejnego zarządcę - Inspektorat Świebodzin i Kombinat PGR w Świebodzinie. Najprawdopodobniej były to tylko drobne naprawy. W latach 80. XX wieku remonty obejmowały głównie budynki gospodarcze. Przez pewien czas w pałacu mieściła się szkoła. W roku 1993 założenie przeszło w ręce Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa. Obecnie, pomimo że pałac jest nieużytkowany, przeprowadzane są w nim bieżące remonty - na przykład przełożenie dachu wraz z wymianą dachówki.

Pokaż widok na większej mapie