Powrót

Drezdenko(Driesen)

Pałac zlokalizowany jest po wschodniej stronie miasta, w obrębie dawnego Placu Twierdzy (obecnie Plac Wolności). Budynek stanowi kompozycyjne zamknięcie widokowej osi urbanistycznej wiodącej z Rynku Starego Miasta poprzez Rynek Nowego Miasta do Placu Twierdzy. Obiekt usytuowany jest w zespole zabudowy złożonym z dwóch prostokątnych w rzucie oficyn, nakrytych dachami dwuspadowymi oraz czworobocznej kordegardy o mansardowym dachu. Pałac zamyka od strony wschodniej trójkątny, wyłożony podczas ostatniego remontu kamiennym brukiem dziedziniec. Zespół skomunikowany jest utwardzoną drogą z ziemnym nasypem bastionu twierdzy. Dostęp na dziedziniec prowadzi poprzez reprezentacyjną bramę zlokalizowaną po północno-zachodniej stronie rezydencji. Przed frontem pałacu znajduje się niewielkie założenie parkowe z aleją lipową, wyznaczającą oś widokową w kierunku zachodnim. Budynek pałacu wzniesiony został w obrębie dawnego Placu Twierdzy, w miejscu XVII-wiecznego, wolnostojącego domu mieszkalnego ze studnią. Budynek znany jest z licznych przekazów kartograficznych.

Twierdza drezdenecka założona została z inicjatywy elektora brandenburskiego Joachima Fryderyka w latach 1603-1605, według projektu holenderskiego inżyniera Mikołaja da Kampa. Założenie posiadało pierwotnie plan regularnego pięcioboku z bastionami w narożach, otoczonego fosą. Twierdza była stale rozbudowywana i modernizowana w związku z rozwojem sztuki wojennej, osiągając ostatecznie w 1. poł. XVIII wieku kształt regularnego pięcioboku wraz z tzw. nożycami i szańcami o narysie gwiaździstym po stronie wschodniej oraz rawelinem poprzedzającym przeprawę mostową po stronie południowej. Po zakończeniu wojny siedmioletniej twierdza została zniszczona przez wycofujące się wojska rosyjskie. W 1765 roku, wobec utraty militarnego znaczenia, zdecydowano o jej rozbiórce. Pałac wybudowano w obrębie dawnego dziedzińca twierdzy w 1766 roku z inicjatywy poznańskiego kupca Johanna Georga Treppmachera. Prawdopodobnie w ramach budowli, po stronie południowej, znajduje się relikt wcześniejszego budynku mieszkalnego twierdzy wraz z pomieszczeniem piwnicznym. Po śmierci Treppmachera w 1798 roku obiekt został wystawiony na licytację. W rezydencji zatrzymywali się wielokrotnie książęta i monarchowie oraz wybitni mężowie stanu. Budynek był wielokrotnie przebudowywany i modernizowany. W XIX wieku, a oraz na początku XX wieku zmieniono w znacznym stopniu układ pomieszczeń, a także wystrój wnętrz. Pałac przed wojną użytkowany był przez zarząd drogowy oraz zamieszkujących w nim lokatorów. W okresie powojennym pałac został podzielony na mieszkania komunalne. Od 1958 roku mieściła się tutaj Szkoła Podstawowa nr 2, a obecnie budynek jest siedzibą Gimnazjum nr 1 w Drezdenku.

Budynek pałacu założony został na planie wydłużonego prostokąta z pozornym ryzalitem w osi elewacji zachodniej - frontowej oraz czworobocznymi przybudówkami po stronie północnej, północno-wschodniej i południowej. Jest to budowla wzniesiona w technice tradycyjnej, murowana z kamienia i cegły na zaprawie wapiennej, o tynkowanych elewacjach. Obiekt jest częściowo podpiwniczony, dwukondygnacyjny, nakryty wysokim dachem kopertowym z wystawkami okiennymi od strony zachodniej. Przybudówka po stronie północno-wschodniej nakryta jest dachem mansardowym, pozostałe dachami dwuspadowymi i pulpitowym. Elewacja frontowa zakomponowana została jako jedenastoosiowa, z rytmicznie i symetrycznie rozmieszczonymi otworami drzwiowymi i okiennymi, z partią cokołową, gzymsem międzykondygnacyjnym i zwieńczona profilowanym gzymsem koronującym. Na osi, w pozornym ryzalicie znajduje się reprezentacyjne wejście główne zwieńczone odcinkiem łuku, ujęte pilastrami zwieńczonymi belkowaniem, ponad którymi umieszczony jest balkon o kutej balustradzie z kartuszem oraz inicjałem wiązanym właściciela - J.G. Treppmachera. Otwory okienne w pierwszej kondygnacji zamknięte są odcinkowo, w drugiej prostokątnie i zostały ujęte dekoracyjnymi opaskami. Elewacja tylna zakomponowana została jako jedenastoosiowa, pozbawiona gzymsu międzykondygnacyjnego, o zróżnicowanym zamknięciu otworów okiennych w pierwszej i drugiej kondygnacji. Elewacje szczytowe ukształtowane zostały jako trzyosiowe o zróżnicowanej formie zamknięcia blend i otworów okiennych. Pomieszczenia piwniczne dostępne poprzez przybudówki po stronie północnej i południowej sklepione są krzyżowo i kolebkowo. Piwnica w południowej części budynku jest wcześniejsza, być może jeszcze XVII-wieczna, i należała do budynku mieszkalnego w obrębie twierdzy. Wnętrza pałacu zostały wtórnie przebudowane, oryginalnie pomieszczenia zakomponowane były w układzie dwuipółtraktowym z zachowaną do dnia dzisiejszego reprezentacyjną sienią przelotową, w której mieści się zabiegowa, drewniana klatka schodowa. Pomieszczenia w parterze posiadają zróżnicowane stropy, w tym nakryte sklepieniem krzyżowym i żaglastym z lunetami. Pozostałe pomieszczenia parteru i piętra nakryte zostały stropami belkowymi z podsufitką, na których założono trzcinowe maty. Więźba dachowa jest oryginalna, drewniana, w typie krokwiowo-stolcowym, ze stolcami stojącymi i leżącymi. Stolarka okienna jest zróżnicowana typologicznie, wtórna, prawdopodobnie z końca XIX wieku. Okna są czteroskrzydłowe, ośmiopolowe z oszczędnym detalem snycerskim. Stolarka drzwiowa w wejściu głównym jest oryginalna, dwuskrzydłowa, płycinowa, bogato zdobiona detalem snycerskim o charakterze floralnym. W sieni pałacu zachowała się oryginalna, zabiegowa klatka schodowa, zdobiona fantazyjnymi dekoracjami snycerskimi oraz ceramiczna posadzka, a na ścianie umieszczona jest oryginalna tablica inskrypcyjna poświęcona budowie pałacu. Z historycznego wystroju i wyposażenia wnętrz pochodzą znajdujące się w pomieszczeniach parteru i piętra kominki, sztukaterie oraz w jednej z sal sztukatorska okładzina ścienna. W okresie powojennym prowadzono doraźne prace remontowe oraz adaptacyjne i modernizacyjne w ramach pomieszczeń dydaktycznych szkoły. W 2006 roku przeprowadzono remont pokrycia dachowego, które odzyskało swój historyczny charakter.

Pokaż widok na większej mapie