Powrót

Stary Dworek(Althöfchen)

Dwór położony jest w zachodniej części wsi, w sąsiedztwie zakola rzeki Obry, do której sięga park dworski. Dwór wraz z kościołem stojącym na nawsiu, pośrodku miejscowości, tworzy kompozycję osiową, niegdyś połączoną budynkiem wieży bramnej, rozebranej 294 w początkach XX wieku. Wygląd wieży znany jest z opisu oraz skróconej inwentaryzacji wykonanej w 1903 roku. Za dworem rozciągał się tarasowy ogród, przez co siedziba opatów w Starym Dworku urastała do rangi miniaturowej rezydencji reprezentacyjnej w typie entre cour et jardin, wzbogaconej bryłą kościoła. Wieś od 1312 roku należała do konwentu cystersów w Bledzewie. Możliwe, że we wsi od początku mógł istnieć dwór przy tamtejszym folwarku, bo gdy w 1560 r. zaistniała potrzeba ulokowania na uboczu ustępującego opata, który zrezygnował z funkcji ze względu na podeszły wiek, na siedzibę emeryta przeznaczono dwór w Starym Dworku. Pierwszym rezydującym tutaj opatem był Piotr Mitręga z Lwówka, który w 1560 roku otrzymał wieś wraz z istniejącym już folwarkiem w dożywocie od swego następcy, opata Piotra Kamińskiego. Pomimo konfiskaty dóbr klasztornych w 1796 roku ostatni z użytkowników - opat Onufry Wierzbiański - przebywał w Starym Dworku do 1803 roku, kiedy zamienił się na majątek w Rokitnie z pruskim dzierżawcą Bornemannem. Od tego czasu posiadłość była dzierżawiona. Po 1945 roku dwór służył jako budynek administracyjny miejscowego PGR, a od 1980 roku obiekt nie jest użytkowany i niszczeje. W 2002 roku został sprzedany prywatnemu właścicielowi. Pierwotna rezydencja była zapewne drewniana. Dopiero opat Michał Józef Loka rozpoczął prace zmierzające do przebudowy całości w konstrukcji murowanej i krótko przed swoją śmiercią nakazał gromadzić materiały budowlane dla nowego kościoła. Obecna siedziba opatów została wzniesiona w 3. ćw. XVIII wieku za opata Franciszka Rogalińskiego. Za autora przebudowy można uważać Antoniego Hoehne, twórcę projektu kościoła klasztornego w Bledzewie. Dwór jest parterowy, jedynie środkowa część ryzalitów posiada dwie kondygnacje. Budynek założony został na planie wydłużonego prostokąta, urozmaiconego ryzalitami pośrodku dłuższych elewacji i małą przybudówką od północy mieszczącą schody do piwnicy. Układ wnętrza jest dwutraktowy, przebudowany w połowie XIX wieku, za dzierżawcy Hackera. Przypuszcza się, że na osi głównej pierwotnie była duża sień, obecnie podzielona na dwa pomieszczenia, ktira pełniła w swej pierwotnej, okazałej formie, rolę sali audiencyjnej opata. Elewacja główna jest dwunastoosiowa z cokołem i gzymsem koronującym. Środkowy, trójosiowy ryzalit, rozczłonkowany jest przez dwie kondygnacje pilastrów toskańskich, na parterze ustawionych ukośnie, które kreślą miękko linię wklęsło-wypukłą. Wyżej ryzalit wieńczy trójkątny tympanon z kamiennymi, rokokowymi wazonami na szczycie i na narożach. Reszta elewacji jest niepozorna. Okna podkreślają opaski i wygięte gzymsy nadokienne. Kapryśna forma dynamicznego, falującego belkowania w dolnej części ryzalitu, zestawiona z uspokojoną partią piętra, plasują budynek w nurcie architektury śląskiego baroku o proweniencji czeskiej. Ten skromny, lecz o pełnych harmonii proporcjach dworek, tworzy wraz z kościołem, w zamyśle zleceniodawców, rezydencję prawdziwie wiejską, niepozorną, właściwą dla stylu życia pełnego ascezy i medytacji, jaki powinien cechować opata zakonu cystersów.

Pokaż widok na większej mapie